Szachy wciągają

Przy okazji omawiania motywu remisu pozycyjnego na forum szachowe.pl wspomniałem o pewnej pozycji książkowej, unikalnej wśród dzieł o tematyce szachowej.

 W 1982 roku, nakładem wydawnictwa Fizkultura i Sport, w Związku Radzieckim wychodzi książka Studia szachowe oczami arcymistrzów. Udanej próby napisania tego dzieła podjął się, wtedy świeżo upieczony, gruziński arcymistrz kompozycji szachowej Gia Nadarejszwili, specjalista od zadań z zakresu gry końcowej, prywatnie ordynator oddziału neurologicznego w jednej z klinik w Tbilisi.

Co czyni tę pozycję wyjątkową? Gruziński problemista stał się pionierem, gdyż w jego książce po raz pierwszy tak wyraźnie zaznaczone zostały powiązania między grą praktyczną, a kompozycją szachową.

Celem Nadarejszwiliego było zbudowanie kolejnego "mostu" między tymi dwoma dziedzinami szachów, które przez dość liczne grono osób uznawane są jeszcze za zupełnie odrębne działy, mające ze sobą więcej różnic niż podobieństw.

Oto najsilniejsi arcymistrzowie z bloku wschodniego otrzymują do ręki kartkę z etiudami szachowymi, opracowanymi przez wybranych mistrzów kompozycji szachowej. Zadanie, postawione przed szachistami, jest jasne i klarowne: napisanie parę słów komentarza do poszczególnych prac.

Sposób komentowania jest różny, jedni szachiści skupiają się na obrazowym przedstawieniu sytuacji na szachownicy, drudzy oszczędzają na słowach i podpierają się licznymi wariantami. Nie zmienia to jednak faktu, że wszyscy mistrzowie gry praktycznej pozostają pod wrażeniem pomysłowości i oryginalności, prezentowanej w swoich pracach przez problemistów.

W tym poście chciałbym pokazać jedno z takich zadań, opatrzone komentarzem Anatolija Karpowa. Tego pana nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. W momencie wydania książki, na początku lat osiemdziesiątych, był jeszcze urzędującym mistrzem świata.

Prawdziwy ambasador gry królewskiej, do historii przeszły jego pojedynki, nacechowane podtekstami politycznymi, z Wiktorem Korcznojem, a także późniejsza rywalizacja z Garrim Kasparowem, w wyniku której ostatecznie został zdetronizowany i utracił koronę szachową.

Na potrzeby omawianej książki Karpow miał okazję zapoznać się z zadaniami Aleksandra Kazancewa (1906 - 2002)

Z wykształcenia inżynier mechanik, z zamiłowania Kazancew był literatem; kiedy mógł pisywał powieści science-fiction. Ponadto obok twórczości literackiej fascynowały go zjawiska paranormalne. Zaliczał się do grona naukowców-pionierów, tworzących podwaliny pod rozwój ufologii w Związku Radzieckim.

Na dalszym planie stały jego zainteresowanie szachowe. Mistrz międzynarodowy kompozycji szachowej nie pozostawił po sobie zbyt wielkiego dorobku i tylko należy żałować, że tworzył tak nieregularnie.

Karpow widział w nim wielki talent, o czym możecie się przekonać, śledząc poniższe zadanie: