Obsługiwane przez usługę Blogger.

Nauka końcówek szachowych z Prokesem (II)

Kolejny dzień i kolejne zadanie do samodzielnej analizy. O końcówkach wieżowych mówi się jako o tych najistotniejszych, gdyż z reguły najczęściej pojawiają się podczas gry praktycznej. Każdy aspirujący szachista powinien możliwie najlepiej "poruszać się" i operować w tego typu pozycjach.

Ladislav Prokes ułożył sporo studiów szachowych, utrzymujących się w tematyce wieżówek; dzisiaj prezentuję jedno z nich. Rozwiązanie do poniższego zadania pojawia się w kolejnym poście z tego cyklu.

BIAŁE ZACZYNAJĄ I REMISUJĄ

LADISLAV PROKES, TIJDSKRIFT FOR SCHACK, GRUDZIEŃ 1949

Nauka końcówek szachowych z Prokesem

Ladislav Prokes (1884 - 1966) zaliczał się do grona najwybitniejszych kompozytorów szachowych z zakresu gry końcowej w XX wieku. W trakcie swojej kariery ułożył ponad 1000 studiów szachowych, które stanowią świetny materiał szkoleniowy w tematyce końcówek szachowych.

John Roycroft, brytyjski problemista i teoretyk szachowy, pisał o czeskim szachiście w następujących słowach: Jeśli miałbym wskazać problemistę, którego prace spopularyzowałyby tematykę studiów szachowych, to tym problemistą byłby Prokeš. Pozycje w jego zadaniach przypominają ustawienia gry praktycznej; rozwiązania do jego zadań są krótkie i nie wymagają od czytelnika długich, żmudnych analiz. (...)Szachista z zadań Prokesa nauczy się nie tylko ciekawych "trików" problemistycznych, które stanowią główną myśl autora, ale również podstawowych zasad gry końcowej, warunkujących wybór poszczególnych ruchów w danej pozycji.

Charakterystyczny styl Prokeša, czerpiący z dobrodziejstw grze praktycznej, nie jest zaskoczeniem, bowiem Czech prezentował wysoki poziom gry "przy desce". Inspirację do swoich prac czerpał z turniejowych rozgrywek, a tych w swoim dorobku posiadał sporo.

Jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że czeski szachista pięciokrotnie zdobywał medale mistrzostw Czech (po I wojnie światowej Czechosłowacji), uczestniczył w olimpiadach szachowych i silnych turniejach międzynarodowych, to otrzymamy wizytówkę bardzo solidnego zawodnika. Ta solidność uwidacznia się również w jego studiach szachowych.

Co jakiś czas będę wstawiał na bloga zadania z bogatego dorobku Czecha. Mam nadzieję, że analiza publikowanych problemów, choć w pewnym stopniu, przyczyni się do polepszenia umiejętności szachowych czytelników bloga, w szczególności w fazie rozgrywania końcówek.

Na sam początek - zadanie z komentarzem. Rozwiązanie zamieszczone jest pod diagramem, więc jeśli chcesz samodzielnie zmierzyć się z zadaniem, to nie przewijaj widoku strony na sam dół:

____________________________________________________________________________

BIAŁE ZACZYNAJĄ I REMISUJĄ

LADISLAV PROKES, SVOBODNE SLOVO, LISTOPAD 1946


To studium stanowi rozwinięcie słynnego zadania Richarda Retiego.
Reti w swoim zadaniu wykorzystał właściwości (geometrię) szachownicy. Biały król, umiejscowiony w narożniku, gonił czarnego piona po przekątnej, tworząc tym samym dodatkową groźbę - promocji własnego piona. 
Prokes urozmaicił ideę swojego przyjaciela, dodając kilka ważnych momentów:

1. Kf7! - pojawia się groźba 2. Ke6 i białe łapią czarnego piona. Warto zauważyć, że białe przegrywają po:

A. 1. f4 Kg4 2. Kf7 Kf5!! 3. Ke7 a5 i czarne promują piona. Posunięciem Kf5 biały król zostaje odcięty od szóstej linii, po zagraniu 2...Kxf4 3. Ke6 i białe remisują - jest to pierwszy z istotnych momentów w zadaniu, o których mowa była parę linijek wyżej.

1...a5 2. f4! - białe nie mogą kontynuować pogoni za pionem, przykładowo błędem byłoby zagranie:

B. 2. Ke6 a4 3. f4 a3 4. f5 a2 5. f6 a1=H, czarne promują szybciej, 6. f7 Ha8 i w następnym ruchu hetman zajmuje pole f8. Rozwiązanie główne przebiega dalej:

2...a4 3. f5 a3 4. f6 a2 - powstaje pozycja, zaprezentowana poniżej:

 

Czarne będą promować jako pierwsze, w związku z tym pytanie - na jakie pole mają odejść białe swoim królem, aby ustawić remisową pozycję? Potencjalnych możliwości jest kilka, zacznijmy od najprostszych:

C. 5. Kg7 a1=H - białe mają związanego piona, co przegrywa od razu
D. 5. Kg6 a1=H 6. f7 Hh8 - białe również muszą pogodzić się z porażką
E. 5. Ke6 a1=H 6. f7 Ha3 - jak w wariancie wyżej, czarne przejmują kontrolę nad polem f8 i odcinają białego króla, dzięki czemu wygrywają
F. 5. Ke7 a1=H 6. f7 He5+ 7. Kd7 Hf6 8. Ke8 He6+ 9. Kf8 Kg5 10. Kg8 He6 11. Kg7 He7 - tutaj także czarne osiągają decydującą przewagę
Wobec powyższego, jedyną drogą do remisu dla białych jest kontynuacja:

5. Kg8! i po a1=H 6. f7 Ha2 7. Kh8 czarne nie mogą bić piona ze względu na groźbę pata. Gra może potoczyć się dalej: 7...Hb2+ 8. Kg8 Hg2+ 9. Kh8 Hf3 10. Kg8 itd.

Wybór pierwszego, drugiego oraz piątego posunięcia białych stanowią trzy ważne momenty w tym zadaniu. W efekcie, z pionkówki, w pozycji początkowej, przechodzimy do gry w końcówce typu król oraz pion na siódmej linii przeciwko hetmanowi