Szachy wciągają

Max (Miksa) Weiss - jeden z nielicznych zachowanych portretów tego szachisty

Źródło: de.chessbase.com

Przygodę z szachami Austriak rozpoczął w wieku około dwunastu lat - w tym czasie nauczył się zasad gry. Trzeba przyznać, że zestawiając to z dzisiejszymi realiami jest to dość późno na naukę, jeśli myśli się poważnie o osiąganiu sukcesów turniejowych. Dawniej nie stanowiło to jednak większej przeszkody, bywały i przypadki, gdy 16-latkowie uczyli się podstaw gry królewskiej i stawali się wybitnymi szachistami (np. Harry Pillsbury)

Weiss studiował matematykę oraz fizykę w Wiedniu - można przyjąć, że jego predyspozycje do ścisłych przedmiotów pomogły mu w rozwoju umiejętności szachowych, a trzeba przyznać, że w grze królewskiej czynił szybkie postępy. W wieku 23 lat wziął udział w krajowym turnieju szachowym, rozgrywanym w austriackiej miejscowości Graz, z udziałem czołowych szachistów austriackich. Turniej ten wygrał.

Max Weiss, w odróżnieniu od "romantyków szachowych", grających najczęściej gambitowo, w myśl zasady najlepszą obroną jest atak, prezentował raczej ostrożne, bezpieczne podejście do rozgrywania partii szachowych; bez zbędnego ryzyka i fajerwerków szachowych, ale za to z solidnością i dobrą defensywą. W nomenklaturze szachowej przyjęło się nazywać styl gry, oparty na powyższych założeniach, jako tzw. szkołę wiedeńską.  W późniejszych latach taką charakterystykę gry przejął i prawie że do perfekcji opanował jego rodak Carl Schlechter - Weiss stanowił zatem pewnego rodzaju inspirację dla młodszego szachisty.

Przeskakując nieco w przyszłość, największym sukcesem Weissa było zwycięstwo w, iście maratońskim, turnieju szachowym, rozgrywanym w ramach Szóstego Amerykańskiego Kongresu Szachowego w Nowym Jorku w 1889 roku. Od marca do maja, na przestrzeni ponad dwóch miesięcy, najlepsi szachiści świata rywalizowali o prawo do gry o "szachowy tron" z ówczesnym czempionem Wilhelmem Steinitzem - zwycięzca turnieju miał zyskać prawo do uczestnictwa w meczu o szachowe mistrzostwo świata.

Paradoksalnie po tym życiowym sukcesie Austriak wycofał się z turniejowej gry szachowej i zakończył karierę międzynarodowego szachisty.  Co prawda dalej uczestniczył aktywnie w życiu społeczności szachowej w Wiedniu i generalnie w całej Austrii - sporadycznie brał jeszcze udział w krajowych turniejach, bywał też stałym bywalcem wiedeńskich kawiarenek szachowych, ale już w poważnych zawodach międzynarodowych nie wziął udziału. Szachy z pewnością dużo utraciły na decyzji Weissa, można tylko gdybać jakie osiągnięcia przypadłyby jeszcze w udziale tego szachisty, gdyby kontynuował swoją karierę zawodniczą.

Poniżej wrzucam jedną z ciekawszych partii Weissa, rozegraną w ramach turnieju nowojorskiego w 1889 roku. Jego rywalem w tej rozgrywce był Joseph Henry Blackburne, brytyjski mistrz szachowy, zaliczający się ówcześnie do ścisłej światowej czołówki. Austriak wykazał się w tej partii chirurgiczną precyzją w rozgrywaniu końcówki, wykorzystując niedokładności przeciwnika.  

Komentarzy do tej partii udzielił Wilhelm Steinitz: 

JOSEPH HENRY BLACKBURNE - MAX WEISS, NOWY JORK 1 KWIETNIA 1889 ROKU

1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 Nf6 4.d4 exd4 5.O-O Be7 6.Re1 ?!

Steinitz: "Odejście od standardowego przebiegu gry w tym wariancie, który, podobnie jak inne odgałęzienia, pozwala białym uzyskać nie więcej niż tylko równą grę."

POZYCJA PO SZÓSTYM RUCHU BIAŁYCH

6...O-O 7.Nxd4 Nxd4 8.Qxd4 d5 9.exd5 Nxd5 10.Bc4 ?

Steinitz: "To nie jest dobry plan, wprowadzenie do gry nowej figury, np. Sc3, było znacznie lepsze."

POZYCJA PO DZIESIĄTYM RUCHU BIAŁYCH

10... Be6 11.Bxd5 Bxd5 12.Nc3 Be6 13.Qe4 c6 14.Bf4 Re8 15.Rad1 Qb6 

16.Na4 Qb4 17.Qxb4

Steinitz: "Wymiana hetmanów stawia białe w gorszej pozycji ze względu na groźną parę gońców u czarnych oraz ze względu na "słabe" piony ze skrzydła hetmańskiego u białych. Znacznie lepsza kontynuacją dla białych było: 17. Wd4 Hb5 18. Ge5 Gd5 19. Sc3 Gxe4 20. Sxb5"

POZYCJA PO SIEDEMNASTYM RUCHU BIAŁYCH

17... Bxb4 18.Re4 Bg4 19.Rxe8+ Rxe8 20.f3 Bf5 21.c3 Be7 22.b3 b5 23.Nb2 Bf6 

24.Bd2 Rd8 25.b4 h5 26.Be1 Rxd1 27.Nxd1 Bc2 28.Ne3 Bb1 29.a3 Kf8 

30.Kf2 Bd3 31.g3 Ke7 32.f4?

Steinitz: "Decydująca przyczyna przegranej białych - białe powinny możliwie długo unikać ruchu pionem f, który strzegł drogi do centrum przed czarnym królem."

POZYCJA PO TRZYDZIESTYM DRUGIM RUCHU BIAŁYCH

32...Ke6 33.Kf3 Bd8 34.Bf2 a5 35.Nd1 Bc2 36.Ne3 Bb3 

37.Ke4 f5 38.Kd3 a4 39.Ng2 Bc4+

Steinitz: "Wartość tego ruchu będzie widoczna jeśli porównamy aktualną pozycję na szachownicy z pozycją na dalszym, finiszowym etapie gry, gdzie czarne wygrywają, wykorzystując słabość białych pionów na skrzydle hetmańskim. Intuicyjna ocena pozycji, zaprezentowana przez Weissa na przestrzeni fazy gry końcowej tej partii, jest sama w sobie wystarczającym dowodem by zaliczyć Austriaka do grona mistrzów szachowych"